Ο νεότερος Ελευθεροτεκτονισμός εγκαθιδρύθηκε επισήμως στο Λονδίνο στις 24 Ιουνίου του 1717, την ημέρα της εορτής του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, όταν τέσσερις Τεκτονικές στοές σχημάτισαν την “Μεγάλη στοά της Αγγλίας”. Λίαν συντόμως εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, συνοδευόμενος από τις δημοκρατικές αρχές και την ανεξιθρησκία.
Παρόλο που χρωματίστηκε ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της κάθε χώρας όπου διαδόθηκε, ποτέ δεν παρέκκλινε από τα ανθρωπιστικά ιδεώδη που ήταν εξαρχής οι βασικοί πυλώνες του.
Οι ακρογωνιαίοι λίθοι της αλληλεγγύης, της ελευθερίας και τις ισότητας είχαν σαν αποτέλεσμα την συμβολή διακεκριμένων Τεκτόνων σε μεγάλα γεγονότα της Ιστορίας όπως: ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ (1775-1783), η Γαλλική επανάσταση του 1789, η Ελληνική επανάσταση του 1821, η Αντίσταση στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κλπ.
Ενώ ο Τεκτονισμός απευθυνόταν αμιγώς, τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του, σε άντρες αριστοκράτες και αστούς, χάριν στην προοδευτική φιλοσοφία του και στο συνεχές μέλημά του για την βελτίωση της κοινωνίας, μόλις το 1730 στην Γαλλία δημιουργούνται οι “ανδρόγυνες Στοές” και το 1740 οι “Στοές της Υιοθεσίας” ή “Τεκτονισμός των Κυρίων” (Maçonnerie des Dames). Το 1774 η Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας αναγνωρίζει τις Στοές αυτές οι οποίες συγκέντρωναν γυναίκες γύρω από έργα φιλανθρωπίας και φιλοσοφική μελέτη. Θεωρούνταν υποδεέστερες Στοές, μέχρι που η Marie Deraisme, συγγραφέας και ακτιβίστρια, ιδρύει στις 4 Απριλίου του 1873 στο Παρίσι το πρώτο Διεθνές Μεικτό Τάγμα “Το Ανθρώπινο Δίκαιο” (Le Droit Humain).
Εάν και η απαρχή του νεότερου Τεκτονισμού τοποθετείται στις αρχές του 18ου αιώνα, η απαρχή της Τεκτονικής ιδεολογίας, φιλοσοφίας και συμβολικής είναι προφανέστατα προγενέστερη. Παρόλο που επικρατεί πληθώρα μελετών και απόψεων όσον αφορά την ακριβή προέλευσή του, διακρίνουμε δύο κύρια ρεύματα ως πηγές του. Αφενός, το ηθικό, διδακτικό και ορθολογικό του σκέλος, όπως και η δομή του, είναι κληρονομιά των μυστικοεπαγγελματικών σωματείων του Μεσαίωνα, απόγονοι των μυστικών αδελφοτήτων τεχνιτών της αρχαιότητας και των ρωμαϊκών Κολλεγίων, των συντεχνιών οικοδόμων, των Κομακινών Διδασκάλων και των Εταιρισμών της Γαλλίας.
Ωστόσο, ο Τεκτονισμός δεν περιορίζεται σε μια ηθικοπλαστική διδασκαλία. Αφετέρου λοιπόν, η μυσταγωγική του φιλοσοφία ανάγεται στην απώτατη αρχαιότητα: αρχαία Αίγυπτο, Ιουδαϊκή εποχή, Ορφικές και Πυθαγόρειες Σχολές, Σχολή των Εσσαίων, Σχολή “Ρόδον και Σταυρός”, Ροδόσταυροι, Ναΐτες και Ερμητιστές.
Αναμφισβήτητα ο σημερινός Τεκτονισμός, ο οποίος μετρά πάνω από έξι εκατομμύρια μέλη ανά τον κόσμο, είναι συνέχεια μιας παγκόσμιας πνευματικής κίνησης με κύριο αντικείμενο την αυτογνωσία και την πρόοδο της ανθρωπότητας.